Với hơn 5.000 loài cây thuốc, kho tàng tri thức bản địa quý báu cùng văn hóa sử dụng dược liệu lâu đời, Việt Nam sở hữu tiềm năng lớn để phát triển ngành dược liệu – không chỉ về chiều sâu khoa học mà còn cả giá trị kinh tế và bản sắc văn hóa.

Tọa đàm “Thị trường dược liệu Việt Nam – Thực trạng và giải pháp” diễn ra trong khuôn khổ Festival Tinh hoa Đông y Dược Việt Nam 2025 vào chiều 1/5 tại Khu du lịch giải trí Tuần Châu (Sài Sơn, Quốc Oai, Hà Nội) là diễn đàn học thuật – thực tiễn nơi các chuyên gia, doanh nghiệp và nhà quản lý cùng nhau hoạch định chiến lược phát triển ngành dược liệu.

Các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực Y học cổ truyền có mặt tại toạ đàm

Đáng chú ý, người tham dự buổi tọa đàm không chỉ là các nhà khoa học và doanh nghiệp, mà còn có đông đảo nông dân trực tiếp trồng dược liệu. Họ chăm chú lắng nghe từng chia sẻ của các diễn giả. Mỗi lần các chuyên gia nêu đúng nguyện vọng hoặc cung cấp thông tin thiết thực liên quan đến sản xuất, kinh doanh, đều nhận được những tràng vỗ tay nhiệt tình từ phía người trồng dược liệu.

Đánh thức “mỏ vàng” dược liệu Việt: Từ thực trạng đến khát vọng kiến tạo tương lai

Trong dòng chảy không ngừng của thời đại công nghệ số, ngành dược liệu truyền thống của Việt Nam đang đứng trước một cơ hội vàng để bứt phá và vươn mình mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Với hơn 5.000 loài cây thuốc, kho tàng tri thức bản địa phong phú và nền văn hóa sử dụng dược liệu lâu đời, Việt Nam được đánh giá là quốc gia có tiềm năng lớn trong việc phát triển dược liệu cả về chiều sâu khoa học lẫn giá trị kinh tế.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy chúng ta mới chỉ khai thác được một phần rất nhỏ tiềm năng ấy. Và tọa đàm “Thị trường dược liệu Việt Nam – Thực trạng và giải pháp” không chỉ là một sự kiện học thuật, mà còn là một diễn đàn thực tiễn và chiến lược. Tại đây, các nhà hoạch định chính sách, nhà khoa học, doanh nghiệp và chuyên gia đầu ngành sẽ cùng nhìn nhận một cách toàn diện thực trạng ngành dược liệu, chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, đồng thời thảo luận về các giải pháp then chốt để phát triển kinh tế dược liệu bền vững, hiệu quả và hội nhập trong kỷ nguyên 4.0.

Toàn cảnh toạ đàm

TS. Phan Thúy Hiền, Phó Viện trưởng Viện Dược liệu, nhấn mạnh vai trò của khung pháp lý, tiêu chuẩn chất lượng và truy xuất nguồn gốc trong bảo đảm chất lượng dược liệu. Bà cho rằng đây là nền tảng cần thiết để tăng năng lực cạnh tranh cho dược liệu Việt Nam.

TS.BS Trần Quang Đại, Tổng Giám đốc Tập đoàn Đông Y Dược Việt Nam, đưa ra góc nhìn về cơ hội và thách thức trong xuất khẩu dược liệu. Ông chỉ ra các điểm yếu như vấn đề bảo tồn nguồn gen, năng lực chế biến và năng lực thương mại hóa còn hạn chế.

ThS.DS Nguyễn Thị Hương Liên, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Sao Thái Dương, nhấn mạnh vai trò của nghiên cứu – chuẩn hóa – đổi mới công nghệ và việc chinh phục thị trường quốc tế bằng bằng chứng khoa học, tiêu chuẩn cao. Bà đặc biệt lưu ý đến việc kiểm soát tiêu chuẩn và nguồn gốc ngay từ vùng trồng – bước đầu tiên của chuỗi liên kết dược liệu.

GS.TS Nguyễn Văn Nội phân tích vai trò của khoa học công nghệ trong kiểm soát chất lượng dược liệu theo “vòng đời”, từ thổ nhưỡng, nguyên liệu đến thành phẩm. Ông nhấn mạnh nếu không kiểm soát tốt yếu tố đất đai và tiêu chuẩn hóa sản phẩm, dược liệu Việt rất khó cạnh tranh quốc tế.

TS. Dương Quốc Sỹ – Cố vấn cao cấp Tập đoàn Đông Y Dược Việt Nam, Phó Chủ tịch VOCA – đề xuất cần thiết lập một 'chợ dược liệu sạch' có kiểm định rõ ràng, nhằm lấy lại niềm tin của người tiêu dùng. Ông cho rằng việc xây dựng chuỗi giá trị dược liệu bền vững cần dựa trên liên kết 'bốn nhà' và mở rộng thêm 'hai nhà': ngân hàng và viễn thông. Ông cũng nhấn mạnh vai trò của khoa học trong giống, trồng trọt, chế biến, bảo quản và kiểm nghiệm chất lượng.

GS.TS Nguyễn Trung Thành chia sẻ sự đồng cảm với các trăn trở về pháp lý, giống, sản phẩm và chuỗi liên kết. Ông nhấn mạnh phát triển dược liệu phải hướng tới ba tiêu chí: sạch, thật và xanh; đồng thời cần có chuyên môn sâu và kết nối đồng bộ giữa các bên.

Lương y Nguyễn Anh Tuấn phản ánh thực trạng hiện có nhiều tài liệu và giống dược liệu quý nhưng hiệu quả ứng dụng còn thấp. Ông cho biết, nếu hệ sinh thái tiêu chuẩn được xây dựng hiệu quả và bền vững, ông sẵn sàng hỗ trợ hết mình dù tuổi đã cao.

Không chỉ là nơi quy tụ tri thức, buổi tọa đàm còn là không gian kết nối – nơi mà các doanh nghiệp dược liệu có thể giao lưu, học hỏi, liên kết và tìm ra hướng đi chung, biến tài nguyên thiên nhiên và bản sắc văn hóa thành lợi thế cạnh tranh quốc gia.