Triển lãm Quế Việt Nam - Ý tưởng từ nền tảng khoa học
Chiều 24/12/2025, trong không gian trao đổi cởi mở và giàu suy tư, lãnh đạo Tạp chí Mỹ phẩm đã có buổi gặp gỡ với PGS.TS Trần Văn Ơn, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Thực vật (ĐH Dược Hà Nội) - nhà khoa học nhiều năm gắn bó với lĩnh vực dược liệu. Cuộc trao đổi xoay quanh chương trình “Triển lãm Quế Việt Nam: Quá khứ - Hiện tại - Tương lai”, một ý tưởng đang từng bước được thai nghén để trở thành một sự kiện khoa học - xã hội có sức lan tỏa rộng rãi.
PGS.TS Trần Văn Ơn cho biết, triển lãm này không phải là một sáng kiến ngẫu hứng, mà được hình thành từ nền tảng hội thảo khoa học định kỳ 2 năm/lần của Trường Đại học Dược Hà Nội về cây quế. Tuy nhiên, Trong bối cảnh yêu cầu phát triển bền vững ngày càng rõ nét, ông và các cộng sự mong muốn Triển lãm Quế Việt Nam trở thành cầu nối giữa giới khoa học, doanh nghiệp, người sản xuất và công chúng.
Giá trị cây quế trong Triển lãm Quế Việt Nam
Theo PGS.TS Trần Văn Ơn, cây quế không chỉ là đối tượng nghiên cứu trong phòng thí nghiệm hay trên các trang kỷ yếu khoa học. Đó còn là sinh kế của hàng vạn hộ nông dân, là nguyên liệu đầu vào quan trọng cho nhiều ngành kinh tế như y học cổ truyền, dược phẩm, mỹ phẩm, hương liệu và thực phẩm. Thế nhưng, trong nhiều năm, giá trị của cây quế vẫn chưa được nhìn nhận một cách toàn diện, nhất là trong mối liên kết giữa vùng trồng - chế biến - nghiên cứu - thị trường.
Chính vì vậy, Triển lãm Quế Việt Nam được kỳ vọng sẽ trở thành một không gian đối thoại đa chiều, nơi cây quế được kể câu chuyện của mình một cách đầy đủ hơn: từ lịch sử, tri thức bản địa, kỹ thuật trồng và chăm sóc, cho tới chế biến, chưng cất và ứng dụng trong đời sống hiện đại. Triển lãm không chỉ để trưng bày sản phẩm, mà để người xem hiểu vì sao cây quế cần được đầu tư bài bản và phát triển bền vững, PGS.TS Trần Văn Ơn chia sẻ.
Triển lãm Quế Việt Nam và sự tham gia của VOCA
Một điểm nhấn quan trọng của Triển lãm Quế Việt Nam là sự tham gia dự kiến của Hiệp hội Tinh dầu - Hương liệu - Mỹ phẩm Việt Nam (VOCA) trong vai trò phối hợp tổ chức. Theo PGS.TS Trần Văn Ơn, sự đồng hành của VOCA sẽ giúp Triển lãm Quế Việt Nam mở rộng kết nối với doanh nghiệp, đồng thời đưa tiếng nói khoa học và thực tiễn từ hội thảo đến gần hơn với các cơ quan quản lý, qua đó góp phần hoàn thiện chính sách phát triển cây quế và các sản phẩm từ quế.
Không dừng lại ở giới khoa học và doanh nghiệp, đối tượng mà ban tổ chức đặc biệt coi trọng là người dân trực tiếp trồng quế tại các địa phương. Triển lãm Quế Việt Nam được kỳ vọng sẽ phản ánh sinh động hành trình của cây quế từ nương rẫy đến thị trường, để những người gắn bó với cây quế được lắng nghe, được nhìn nhận như những chủ thể quan trọng trong chuỗi giá trị.
Triển lãm Quế Việt Nam hướng tới cộng đồng và tương lai
Một lợi thế khác của sự kiện là sự tham gia của đội ngũ sinh viên - tình nguyện viên Trường Đại học Dược Hà Nội. Với nền tảng kiến thức chuyên môn và tinh thần nhiệt huyết, lực lượng này không chỉ hỗ trợ tổ chức mà còn đóng vai trò “cầu nối”, giúp công chúng tiếp cận các nội dung khoa học trong Triển lãm Quế Việt Nam trở nên dễ hiểu, gần gũi hơn. Về nguồn lực tài chính, PGS.TS Trần Văn Ơn cho biết kinh phí tổ chức dự kiến sẽ được vận động từ mạng lưới cựu sinh viên của Trường Đại học Dược Hà Nội, nhiều người trong số đó hiện đã trở thành doanh nhân thành đạt. Đây không chỉ là sự hỗ trợ về vật chất, mà còn thể hiện tinh thần gắn bó, trách nhiệm của các thế hệ học trò đối với nhà trường và lĩnh vực dược liệu.
Theo kế hoạch, Tạp chí Mỹ phẩm sẽ chính thức đồng hành cùng Triển lãm Quế Việt Nam trong vai trò truyền thông, góp phần lan tỏa thông tin, kết nối tri thức khoa học với đời sống xã hội. Hiện nay, PGS.TS Trần Văn Ơn đang chờ đợi cuộc làm việc chính thức giữa Chủ tịch VOCA và Hiệu trưởng Trường Đại học Dược Hà Nội, dự kiến diễn ra vào tuần đầu năm 2026. Sau khi hai bên thống nhất kế hoạch, Ban Tổ chức sẽ khẩn trương triển khai các bước tiếp theo, hướng tới mục tiêu tổ chức Triển lãm Quế Việt Nam vào tháng 4/2026, đúng thời điểm cây quế bước vào mùa thu hoạch.
Vì sao cây quế Việt Nam cần một triển lãm riêng?
Sau đại dịch COVID-19, cây quế Việt Nam bộc lộ rõ hơn những điểm nghẽn kéo dài trong chuỗi giá trị, từ sản xuất đến tiêu thụ.
Thứ nhất, đứt gãy thị trường và phụ thuộc xuất khẩu thô. Trong giai đoạn dịch bệnh, nhiều thị trường xuất khẩu truyền thống bị gián đoạn, khiến giá quế nguyên liệu giảm sâu, người trồng quế chịu thiệt thòi lớn. Đến nay, dù thị trường dần phục hồi, quế Việt Nam vẫn chủ yếu xuất khẩu ở dạng thô hoặc sơ chế, giá trị gia tăng thấp, dễ tổn thương trước biến động quốc tế.
Thứ hai, thiếu liên kết giữa vùng trồng - doanh nghiệp - khoa học. Phần lớn người trồng quế vẫn sản xuất theo kinh nghiệm, trong khi các nghiên cứu khoa học về giống, canh tác bền vững, hàm lượng hoạt chất, tiêu chuẩn chất lượng chưa được chuyển giao hiệu quả. Đại dịch càng làm rõ khoảng cách này khi các hỗ trợ kỹ thuật, kết nối thị trường bị gián đoạn.
Thứ ba, chế biến sâu còn hạn chế. Sau COVID-19, nhu cầu về dược liệu, tinh dầu, mỹ phẩm có nguồn gốc tự nhiên tăng mạnh, nhưng nhiều vùng quế vẫn thiếu công nghệ chưng cất, chế biến đạt chuẩn. Hệ quả là quế Việt Nam khó cạnh tranh ở phân khúc sản phẩm tinh, trong khi lợi nhuận lớn lại nằm ở khâu này.
Thứ tư, chưa có không gian truyền thông đúng tầm cho cây quế. So với một số cây dược liệu khác, quế vẫn chưa được kể câu chuyện một cách hệ thống, từ lịch sử, tri thức bản địa đến vai trò trong y học, mỹ phẩm và đời sống hiện đại. Đại dịch cho thấy rõ nhu cầu “kể lại” câu chuyện dược liệu Việt Nam theo cách mới, gắn với khoa học, thị trường và phát triển bền vững.
Trong bối cảnh đó, một triển lãm chuyên biệt về cây quế không chỉ là hoạt động trưng bày, mà còn là diễn đàn kết nối: kết nối người trồng với doanh nghiệp, kết nối khoa học với sản xuất, kết nối thực tiễn với chính sách. Đây cũng là cách để cây quế Việt Nam bước ra khỏi vai trò nguyên liệu thô, tiến gần hơn tới vị thế một ngành kinh tế dược liệu có giá trị cao trong giai đoạn hậu COVID-19.
