Thông qua các lễ hội, sinh hoạt cộng đồng, trai làng, sơn nữ người Dao tìm hiểu, hò hẹn. Sau thời gian tìm hiểu, chàng trai sẽ nói với cha mẹ sang nhà cô gái để thưa chuyện.
Nếu bố mẹ cô gái đồng ý, nhà trai tiếp tục xin “mệnh”, lấy ngày tháng, năm sinh của cô gái về nhờ thầy xem có hợp nhau hay không. Mọi điều đều thuận lợi, nhà trai sẽ chọn ngày lành tháng tốt, mang lễ vật, sang nhà gái xin dâu.
Trước khi về nhà chồng, vào lúc 23 giờ, cô dâu (giữa) cùng 2 phụ dâu ăn bữa cơm ở nhà mình một cách vui vẻ. Ảnh: Sơn Tùng
Cô dâu (bìa trái) được phụ dâu đưa rước về nhà chồng. Ảnh: Sơn Tùng
Cô dâu luôn được phụ dâu che ô khi đi về nhà chồng. Ảnh: Sơn Tùng
Đến cửa nhà chồng, cô dâu phải sửa sang, thay mới bộ quần áo cưới. Ảnh: Sơn Tùng
Ngay trong đêm, cô dâu và chú rể phải thực hiện các nghi lễ truyền thống của người Dao. Ảnh: Sơn Tùng
Bà Lý Dương Liễu, nhà nghiên cứu dân tộc Dao ở Lạng Sơn cho biết: “Về lễ vật, nhà trai mang gà, rượu, thịt và tiền “thách cưới” sang nhà gái. Số tiền này nhà gái dùng để chuẩn bị quần áo, tư trang cho cô dâu về nhà chồng. Từ khi ăn hỏi đến khi cưới khoảng 1 năm để cô gái phải thêu thùa quần áo cưới.
"Ở xứ Lạng có phong tục, khi phụ nữ Dao đi lấy chồng thường sắm trang sức rất nhiều, nhất là vòng bạc có từ 5 - 7 vòng, vòng tay hai đến ba chiếc. Tất cả vòng đều bằng bạc trắng. Quần áo mặc hôm về nhà chồng nặng hàng cân, gồm nhiều tầng lớp váy áo sặc sỡ. Ngoài ra còn có dây xà tích treo bên hông có chùm hoa bạc. Trang phục chú rể đơn giản hơn, gam màu đen, quần ống rộng, đầu đội khăn xếp rộng vành”, bà Liễu nói.
Theo bà Liễu, người Dao thường tổ chức đưa dâu vào ban đêm. Trước giờ đưa dâu, một nghi lễ cúng tế được thực hiện. Cô dâu trong trang phục cưới, cổ và tay đeo vòng bạc, trên đầu đội khăn đỏ to che kín mặt, đứng trước bàn thờ để thầy làm lễ. Lễ vật cúng tế gồm 1 con gà, vàng mã, 5 chén rượu.
Xong lễ, người thổi kèn trước bàn thờ chúc mừng gia đình, tiễn biệt tổ tiên lên đường. Trên đường về nhà chồng, các phù dâu có nhiệm vụ che ô cho cô dâu. Trong đoàn rước dâu có người thổi Phằn tỵ (kèn Phí Lè) với những giai điệu vui vẻ
Khi đến gần nhà trai, đoàn đưa dâu sẽ nghỉ chân. Nhà trai cử một đoàn kèn, trống và ông chủ lễ ra cổng đón.
Trước khi cho cô dâu vào nhà, nhà trai lấy một chậu nước, một con dao, một đôi giầy mới, chuẩn bị ba cành đào... Bước vào nhà, cô dâu bỏ đôi giầy cũ. Một bé trai nhà chú rể sẽ dùng chậu nước để rửa chân rồi đi giầy mới cho cô dâu.
Tờ mờ sáng, chú rể (giữa) cùng phù rể đón cô dâu, phù dâu vào nhà làm lễ thành hôn. Ảnh: Duy Chiến
Chú rể cảm ơn lời chúc tụng của khách, hàng xóm đến chúc mừng. Ảnh: Duy Chiến
Người Dao đón khách đến dự đám cưới bằng những chén rượu men lá truyền thống Mẫu Sơn. Ảnh: Duy Chiến
Kết thúc nghi lễ vào cửa, cô dâu được đưa vào buồng, chậu nước được bê vào đặt dưới gầm giường cô dâu để đó ba ngày mới đổ đi.
Đám cưới được tổ chức hai ngày hai đêm. Đêm đó, các cô gái, chàng trai đôi bên được dịp hát Páo Dung. Càng về khuya, lời Páo Dung càng da diết, thiết tha để chúc phúc đôi vợ chồng trẻ người Dao.
